VIVIAN MAIER - In her own hands

Vivian Maier (1926-2009) pracowała jako niania przez ponad cztery dekady, od początku lat 50. XX wieku. Całe jej życie minęło nieuchronnie niezauważone, aż ostatnio (w 2007 r.) odkryto jej fotograficzny dorobek: kolosalne dzieło liczące ponad 120 tys. negatywów, taśmy filmowe 8 mm i 16 mm, różne nagrania, rozmaite zdjęcia i multum niewywołanych klisz. Choć nie starczyło czasu, by porównać rozmaite analizy naukowe i krytyczne tych materiałów, właściwym wydawało się, aby pokazać niewyczerpujący, acz reprezentatywny wybór zdjęć artystki. Pierwsza prezentacja ukazuje jej dobre oko i subtelność, dzięki którym Vivian Maier przyswoiła sobie wizualny język swoich czasów.

Florida, January 9th, 1957

W wolnych chwilach fotografowała ulicę, ludzi, przedmioty, pejzaże. Ostatecznie, krótko mówiąc, robiła zdjęcia temu, co dostrzegała znienacka. Wiedziała, jak uchwycić swoją erę w ułamku sekundy. Opowiadała o pięknie zwykłych rzeczy, szukając w codziennych banałach nieuchwytnych i ulotnych chwil.

New York Public Library, New York, c. 1952

Jej całym światem byli inni - nieznani, anonimowi ludzie, których Vivian Maier dotykała na sekundę. Gdy więc utrwalała ich na kliszy, ważny był dystans. Ten sam dystans, który zmieniał te postacie w bohaterów nieistotnych anegdot. I choć miała odwagę tworzyć odważne i niepokojące kompozycje, Vivian Maier stoi u progu fotografowanych scen, a nawet poza nimi - nigdy po tej samej stronie, tak by nie stać się niewidzialną. Uczestniczy w tym, co widzi i sama staje się podmiotem.

New York, data nieznana

Odbicia jej twarzy, jej cień, który rozciąga się na ziemi, zarys jej sylwetki wyzierają z ram obrazów fotograficznych. W tamtym czasie Vivian Maier stworzyła wiele autoportretów z naciskiem na osoby jej poszukujące. Kultywowała pewną obsesję - nie na punkcie samych obrazów, ale aktu fotografowania, gestu. Coś na kształt trwającego procesu spełnienia. Ulica była jej teatrem, a jej zdjęcia - pretekstem.

Anne Morin
Kurator wystawy

...

Na początku lat 70. Vivian Maier zwróciła się ku fotografii kolorowej. Zmianie techniki towarzyszyła zmiana praktyki, gdyż odtąd fotografka korzystała już z aparatu marki Leica. Był on lekki i wygodny: w odróżnieniu od używanego wcześniej Rolleiflex, w Leice zdjęcia wykonuje się bezpośrednio na wysokości oka. Tym samym Vivian Maier podkreśla swój warsztat, mierząc się z kontaktem wizualnym z innymi i fotografując świat w jego kolorowym wydaniu. Niemniej, jej prace w kolorze wciąż są szczególne i tchną wolnością, a nawet humorem. Z pewną dozą swobody eksploruje szczególne cechy języka chromatycznego, rozwija własne słownictwo, jednak przede wszystkim cieszy się rzeczywistością: akcentuje ostre szczegóły kolorystyczne, ukazuje niedopasowania kolorów w modzie czy bawi się lśniącymi kontrapunktami.

Data nieznana

Vivian Maier nie nadawała tytułów przedstawianym zdjęciom. Informacje na temat miejsc lub dat pochodzą z odręcznych notatek znalezionych w jej archiwach.

Armenian woman fighting on East 86th Street, September, 1956. New York

Na wystawie będzie można zobaczyć 35 najważniejszych fotografii w dorobku Vivian Meier (28 cz-b i 7 kolorowych).

Prace pochodzą z kolekcji:
© Vivian Maier/Maloof Collection, za uprzejmą zgodą Howard Greenberg Gallery, Nowy Jork.

Kalendarium:

1926 Vivian Maier przychodzi na świat 1 lutego w Nowym Jorku. Jej ojciec ma korzenie austrowęgierskie, podczas gdy matka urodziła się we francuskich Alpach.
1930 Ojciec opuszcza rodzinę. Vivian Maier i jej matka dzielą mieszkanie z fotografką Jeanne Bertrand.
1932 Wyjeżdżają do Francji i osiedlają się w Saint-Bonnet-en-Champsaur w Alpach Wysokich.
1938 Powracają do Nowego Jorku.
1950 Vivian Maier ponownie jedzie do Francji, by przyjąć spadek po siostrze swej babki; pieniądze te przeznaczy na swoje podróże. Stworzyła wiele pejzaży i portretów mieszkańców doliny Champsaur przy użyciu aparatów skrzynkowych lub mieszkowych.
1951 Podróż na Kubę, do Kanady i Kalifornii.
Rozpoczyna pracę w charakterze niani, by zarobić na życie.
1952 Zakup pierwszego aparatu Rolleiflex. Interesuje się codziennym życiem na ulicach Nowego Jorku. Robi również zdjęcia portretowe: dzieci będących pod jej opieką, jak również obcych i napotykanych celebrytów.
1955 Wyjazd do i praca w Los Angeles.
1956 Ostateczna przeprowadzka do Chicago, gdzie przez 17 lat pracuje dla rodziny Gensburgów. W swojej udostępnionej jej prywatnej łazience zakłada laboratorium fotograficzne.
1959-1960 Vivian Maier podróżuje dookoła świata, zatrzymując się głównie na Filipinach, w Azji, Indiach, Jemenie, na Bliskim Wschodzie, w południowej Europie, a następnie po raz ostatni udaje się do Francji.
1970-1980 Robi zdjęcia w kolorze używając swojej Leiki, a także kręci filmy na kliszach 8 mm i 16 mm. Vivian Maier robi swoje ostatnie zdjęcia.
1990-2000 Umieszcza w magazynie swoją pokaźną kolekcję książek, wycinków prasowych, filmów i wydruków. Jakiś czas później zostanie ona zajęta na poczet niezapłaconego czynszu. W zasadzie nie ma żadnej pracy, a jej zasoby są bardzo ubogie.
Rodzina Gensburgów wynajmuje jej mieszkanie.
2009 Umiera 21 kwietnia w Chicago.